۴۲ پیامد رسانه‌های اجتماعی بر زندگی انسانی
طبق آخرین گزارش‌ها، در حال حاضر بیش از نصف جمعیت جهان، یعنی حدود ۴٫۸ میلیارد نفر، از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این رقم به طور مداوم در حال افزایش است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۷ به ۶ میلیارد نفر برسد. در اینجا به چهل و دو پیامد مثبت و منفی وجود رسانه‌های اجتماعی بر زندگی انسان اشاره می‌کنیم:
۱. گستره ارتباطات در عرصه جهانی:
امکان ارتباط افراد با یکدیگر در سراسر جهان به وجود آمده و ارتباطات گسترش کمی و کیفی یافته است. کاربران شبکه‌های اجتماعی به طور میانگین حدود ۲ ساعت و ۲۴ دقیقه در روز را در این پلتفرم‌ها صرف می‌کنند.
۲- دسترسی آسان به اطلاعات:
دسترسی به اخبار، اطلاعات و منابع آموزشی، سریع و آسان شده است.
۳- به اشتراک گذاری دانش و تجربیات:
امکان به اشتراک گذاری دانش، تجربیات و ایده‌ها با دیگران، بسیار به راحتی صورت می‌پذیرد.
۴- تقویت روابط اجتماعی:
حفظ و تقویت روابط با دوستان و خانواده از راه دور، ممکن شده است.
۵- ایجاد گروه‌های جدید آنلاین:
گروه‌های آنلاین با علایق مشترک و معمولا با هدف تبادل نظر شکل گرفته‌اند.
۶- افزایش امکان حمایت اجتماعی:
دریافت حمایت و همدلی از دیگران در مواقع دشوار، آسان‌تر از قبل شده است.
۷- آگاهی بخشی:
با افزایش آگاهی در مورد مسائل مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی روبرو هستیم.
۸- فعالیت‌های اجتماعی:
سازماندهی و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی بسیار زیاد شده است. به صورتی که می‌توان گفت با جنبش‌های آنلاین روبرو هستیم.
۹- آموزش و یادگیری:
تجربه یادگیری آنلاین، با دسترسی به منابع آموزشی و شرکت در دوره‌های آنلاین فراهم آمده است. به گونه‌ای که با آکادمی آنلاین روبرو هستیم.
۱۰- توسعه کسب و کار:
امکان تبلیغات و بازاریابی برای کسب و کارها به سهولت وجود دارد. همچنین فرصت‌های شغلی جدید در حوزه رسانه‌های اجتماعی، به وجود آمده است.
۱۱- افزایش خلاقیت و بروز آن:
شبکه‌های اجتماعی، فضایی برای بروز خلاقیت و به اشتراک گذاری آثار هنری شده‌اند.
۱۲- تغییر مخاطب به کاربر:
مفهوم مخاطب تغییر کرده و دیگر مخاطب مصرف کننده نیست. علاوه بر تعامل، مخاطبان خود تولیدکننده نیز شده‌اند که نشان‌دهنده، توان‌مندی و تفرد است.
۱۳- سرگرمی:
محتوای سرگرم‌کننده و متنوع، به راحتی در اختیار قرار دارد.
۱۴- امکان ابراز وجود انسانی:
انسان‌ها امکان ابراز نظرات و دیدگاه‌ها در مورد مسائل مختلف را با سهولت بیش‌تری پیدا کرده‌اند. بازار داشتن کامنت برای هر خبری و هر نظری، داغ است.
۱۵- تقویت هویت:
شبکه‌های اجتماعی مجازی به شکل‌گیری و تقویت هویت فردی و اجتماعی، هویت‌های خفته و گم‌شده و هویت‌های قومی دور، کمک می‌نمایند.
۱۶- دسترسی به خدمات:
دسترسی به خدمات مختلف مانند خدمات بانکی و خرید آنلاین، با وجود شبکه‌های اجتماعی مجازی، آسان شده است.
۱۷- توسعه گردشگری:
آشنایی با مقاصد گردشگری و فرهنگ‌های مختلف، بیش از قبل شده است.
۱۸- آموختن زبان و دنیای جدید:
یادگیری زبان‌های خارجی و تبادل فرهنگی، به راحتی در جریان است.
۱۹- توسعه بهداشت:
افزایش آگاهی در مورد مسائل بهداشتی و دسترسی به اطلاعات پزشکی، با سهولت بیش‌تری در جریان است.
۲۰- افزایش توجه به حقوق بشر:
اطلاع‌رسانی و حمایت از حقوق بشر در سراسر جهان، افزایش پیدا کرده است.
۲۱- به وجود آمدن اعتیادهای جدید:
صرف زمان زیاد در رسانه‌های اجتماعی و کاهش فعالیت‌های واقعی، انسان را با اعتیادی جدید روبرو ساخته است.
۲۲- کاهش تمرکز:
دشواری در تمرکز بر کارها و مطالعه به دلیل تداوم پدیده «Notifications» و مصرف محتواهای مشهور به ۵۹ ثانیه‌ای، به خوبی قابل ملاحظه است. مطالعات نشان می‌دهد، انسان‌ها به صورت میانگین، ۱۲ دقیقه امکان دوری از تلفن موبایل را دارند.
۲۳- افزایش اضطراب و افسردگی:
مقایسه خود با دیگران و احساس نارضایتی از زندگی، افزایش پیدا کرده است.
۲۴- انتشار خودشیفتگی:
تمرکز بیش از حد بر خود و نمایش زندگی بی‌نقص در رسانه‌های اجتماعی، یک جلوه شبکه‌های اجتماعی شده است.
۲۵- مواجهه با قلدری سایبری:
توهین، تهدید و آزار و اذیت دیگران در فضای مجازی، به صورت زننده‌ای قابل مشاهده است.
۲۶- انتشار اطلاعات نادرست:
انتشار اخبار جعلی و اطلاعات غلط و گمراه‌کننده، با سرعت بیش‌تری صورت می‌پذیرد.
۲۷- کم‌رنگ شدن حریم خصوصی:
حریم خصوصی افراد و سوء استفاده از اطلاعات شخصی، با دسترسی به محتوان آنلاین، به خطر افتاده است.
۲۸- کاهش روابط واقعی:
تعاملات رو در رو کاهش پیدا کرده و گاهی فرد را با انزوای اجتماعی، روبرو می‌کند.
۲۹- ضریب‌یابی خشونت:
خشونت و نفرت پراکنی در فضای مجازی، به راحتی ترویج می‌شود.
۳۰- تبعیض دیجیتال:
تبعیض نژادی، جنسیتی و مذهبی در رسانه‌های اجتماعی، قابل مشاهده است. اما برخورداری و عدم برخورداری کمی و کیفی از اینترنت، نوعی تبعیض جدید به وجود آورده است.
۳۱- تشدید فشار روانی:
فشار برای نمایش بهترین نسخه از خود در رسانه‌های اجتماعی، بر خود و دیگران و خانواده، تشدید پیدا کرده است.
۳۲- کاهش اعتماد به نفس:
مقایسه خود با دیگران و احساس کمبود نفس، بیش‌تر مشاهده می‌شود.
۳۳- افزایش مشکلات خواب:
مطالعات نشان داده است که حدود ۳۰ تا ۴۵ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان درجاتی از مشکلات خواب را تجربه می‌کنند. این مشکلات می‌تواند شامل دشواری در به خواب رفتن، بیدار شدن‌های مکرر در طول شب، خواب سبک و بی‌کیفیت و احساس خستگی و خواب‌آلودگی در طول روز باشد. اختلال در خواب به دلیل استفاده از رسانه‌های اجتماعی قبل از خواب، بسیار بیش‌تر شده است.
۳۴- مشکلات جسمی:
حدود ۲۷.۵ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان به اندازه کافی فعالیت بدنی ندارند. این بدان معناست که تقریباً از هر چهار نفر بزرگسال، یک نفر به اندازه کافی ورزش نمی‌کند. بخشی از این کم تحرکی و مشکلات جسمی ناشی از استفاده زیاد از رسانه‌های اجتماعی است.
۳۵- مشکلات خانوادگی:
کاهش زمان گذران وقت با خانواده موجب ایجاد تنش در روابط خانوادگی شده است.
۳۶- افت تحصیلی:
کاهش تمرکز و افت تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان با مصرف شبکه‌های اجتماعی، قابل مشاهده است.
۳۷- مشکلات شغلی:
بهره‌وری در کار کاهش یافته و مشکلات شغلی ناشی از استفاده زیاد از رسانه‌های اجتماعی، به وجود آمده است.
۳۸- اتلاف فرصت:
صرف زمان زیاد در رسانه‌های اجتماعی باعث هدر رفتن وقت مفید شده است.
۳۹- وابستگی دیجیتال:
وابستگی شدید به رسانه‌های اجتماعی و احساس نیاز دائمی به چک کردن آن‌ها، به موضوع جدی برای مطالعه و درمان تبدیل شده است.
۴۰- تولید محتوای ضد کودکان:
تأثیر منفی محتوای نامناسب بر رشد و تربیت کودکان، موضوع مهم مشاهده شده است.
۴۱- ایجاد انتظارات غیر واقعی:
ایجاد انتظارات غیر واقعی از زندگی و روابط مختلف انسانی، به عنوان یک موضوع مهم پدید آمده است.
۴۲- تغییر سبک زندگی:
سبک زندگی و الگوهای مصرفی تحت تأثیر رسانه‌های اجتماعی، تغییر یافته است.